JAKA PSYCHOTERAPIA?

Wiele osób zastanawia się czy powinno udać się do psychologa lub psychoterapeuty. Kiedy już podejmą decyzję o umówieniu wizyty, okazuje się, że oferowane usługi są albo tak różnorodne, że nie wiadomo co wybrać, albo reguły nim rządzące są tak zagmatwane, że nie wiadomo czym się kierować przy wyborze...No właśnie, jak wybrać psychologa/terapeutę?

CZYM SIĘ KIEROWAĆ PRZY WYBORZE SPECJALISTY.

Pierwsza zasada to taka, aby zdecydować się czy potrzebujemy psychologa czy psychoterapeuty. Skierowanie do psychiatry może nam wypisać także lekarz pierwszego kontaktu (GP). Może on także wypisywać leki (uspokajające, psychotropowe itp.), jednak warto wcześniej skonsultować się z psychologiem, który zdecydowanie ma większą wiedzę na temat procesów psychicznych i tego, czy farmakoterapia jest konieczna, czy warto jednak spróbować psychoterapii.
To czy powinniśmy udać się do psychologa czy psychoterapeuty zostało już opisane w artykule: MAM PROBLEM - JAK I GDZIE SZUKAĆ POMOCY.

JAKI PSYCHOLOG/ PSYCHOTERAPEUTA?

Na to pytanie większość z nas odpowie: doświadczony. Nie zawsze jednak wiek idzie w parze z kompetencją. Poza tym, wszyscy kiedyś zaczynamy. Jeśli zatem mamy do wyboru starszego psychologa, to z pewnością korzyścią będzie dla nas jego wiek, opanowanie, doświadczenie. Minusem jednak może okazać się rutynowość czynności, wypalenie zawodowe, czy brak otwartości na nowe podejścia czy narzędzia w psychologii.
Co może nas spotkać na wizycie u młodego psychologa? Może być niepewny, może pominąć pewne aspekty ze względu na mniejsze doświadczenie, może nie mieć w swojej karierze do czynienia z danym problemem...Ale taki specjalista pracuje z reguły pod superwizją starszego, doświadczonego kolegi. Młody psycholog ma też dużo zapału do nauki, jest otwarty na nową wiedzę i szybko się uczy. Jest bardziej elastyczny, pomysłowy i z pewnością bardzo się stara. Zatem, warto zapytać siebie, na wizycie u kogo będę się czuć komfortowo? Warto też pamiętać, że w każdej chwili możemy zmienić swojego specjalistę.

Często pewne znaczenie może mieć dla nas płeć psychologa. Są badanie potwierdzające, że płeć terapeuty ma wpływ na skuteczność terapii, jednak zależne jest to od nurtu, w którym pracuje terapeuta (np. płeć ma większe znaczenie w psychoanalizie), doświadczeń klienta (np. jeśli jest to kobieta molestowana w dzieciństwie) lub też stereotypów (np. kobieta jest postrzegana jako bardziej empatyczna i wyrozumiała (Żródło: Gender Issues in Psychiatry” (2005). Oxford Textbook of Psychotherapy. Oxford, England: Oxford University Press.).
Warto zatem spytać samego siebie, czy płeć terapeuty ma dla mnie znaczenie?

To co z pewnością powinno się sprawdzić przed wyborem specjalisty, to jego edukacja i obszar specjalizacji.
Psycholog powinien posiadać tytuł magistra psychologii, a psychoterapeuta ukończyć jedną ze szkół psychoterapeutycznych. Każdy psycholog ma też swoje obszary specjalizacji.
Wyróżniamy:

• psychologa klinicznego (Clinical Psychologist - zajmuje się diagnozą i terapią zaburzeń psychicznych), 
• psychologa klinicznego pracującego z dziećmi i młodzieżą (Child Psychologist - diagnoza i terapia dzieci), 
• psychologa szkolnego/edukacyjnego (Educational Psychologist - diagnoza i terapia dziecii młodzieży, w związku problemami w uczeniu się, wybitnymi zdolnościami czy też niepełnosprawnościami),
• psychologa sądowego (Forensic Psychologist - diagnoza na rzecz sądu i kwestii prawnych),
• psycholog prowadzący porady psychologiczne i terapię krótko i długoterminową (Counseling Psychologist),
• psycholog zdrowia (Health Psychologist - współpraca z pracownikami służb medycznych i promocja zdrowia, np. w szpitalu organizacjach non-profit).

Psycholog prowadzący terapię jak i psychoterapeuta ma swoje obszary, w których czuje się ekspertem. Warto zwrócić uwagę, czy dany specjalista zajmuje się moim problemem, np. czy w opisie jego zakresu pomocy jest zaburzenie odżywiania lub praca z parami itd.

Ostatnim i bardzo ważnym elementem jest też nurt, w którym pracuje dany specjalista. Psychologia wypracowała wiele teorii, na których opierają się zarówno narzędzia diagnostyczne jak i różne rodzaje terapii.
Na co zwrócić uwagę?
- Czy założenia danego nurtu podobają mi się?
- Czy dane podejście jest skuteczne w leczeniu mojego problemu/zaburzenia?

Poniżej spróbuję krótko scharakteryzować najpopularniejsze nurty w psychoterapii. Na tej podstawie będzie łatwiej zorientować się, co mam do wyboru.

OPIS POSZCZEGÓLNYCH NURTÓW W PSYCHOTERAPII

PSYCHOANALITYCZNE                                                                                                     
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

•  jeśli chcesz zwiększyć poziom świadomości, mieć możliwość głębokiego wglądu w siebie, oczekujesz głębszej przemiany charakterologicznej
• jeśli cierpisz na nerwicę
• nastawienie na długą terapię

PSYCHODYNAMICZNE
Czym się charakteryzuje?
 Dla kogo?

•  jeśli cierpisz na zaburzenia lękowe
• jeśli chcesz doceniasz wagę fantazji w życiu dziecka i dorosłego oraz myślenia symbolicznego

POZNAWCZO-BEHAWIORALNE (CBT)
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• jeśli chcesz skoncentrować się bardziej na poradzeniu sobie z objawami, a nie przyczynami problemu
• potrafisz w miarę regularnie wykonywać zadania domowe
• lubisz konkretne zadania i rozwiązania praktczne
• jesteś nastawiony na relatywnie krótki czas terapii
• jeśli cierpisz na: depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne, zaburzenia odżywania, problemy seksualne, zachowania antyspołeczne, PTSD, uzależnienia, autyzm

GESTALT
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• jeśli cierpisz na zaburzenia psychosomatyczne
• jeśli ważny jest dla Ciebie nacisk na teraźniejszość, zwiększenie poczucia odpowiedzialności, nacisk na jedność ciała i umysłu

HUMANISTYCZNO - EGZYSTENCJONALNA
Czym się charakteryzuje?
 Dla kogo?

•  terapia skierowana na rozwój, a nie leczenie poważnych zaburzeń psychicznych, zaburzenia psychosomatyczne

SYSTEMOWE
Czym się charakteryzuje?
 Dla kogo?

•  jeśli przeżywasz problemy rodzinne (np. zaburzenia odżywania, zaburzenia zachowania u dzieci, zaburzenia seksualne w terapii par)
• jeśli cała Twoja rodzina wyrazi zgodę na zaangażowanie w terapię

INTEGRATYWNE
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• jeśli cierpisz na: zaburzenia psychosomatyczne, depresję, zaburzenia lękowe, zaburzenie odżywiania
• akceptujesz stosowanie przez terapeutę elastycznego podejścia do problemu

POZNAWCZE
Czym się charakteryzuje?
 Dla kogo?

•  jeśli cierpisz na depresję, zaburzenia lękowe, masz myśli samobójcze
• jeśli jesteś nastawiony na konkretne ćwiczenia i rozwiązania
• interesuje Cię bardziej krótkoterminowa terapia

ERIKSONOWSKIE
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• jeśli cierpisz na fobie, nerwicę
• interesuje Cię terapia krótkoterminowa

PRACA Z PROCESEM
Czym się charakteryzuje? oraz co warto wiedzieć , dodatkowe informacje
 Dla kogo?

•  lubisz analizować
• jeśli interesuje Cię samorozwój

TERAPIA KRÓTKOTERMINOWA
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• leczenie uzależnień
• jesteś nastawiony na szybką i konkretną interwencję z pomocą praktycznych technik
• jeśli cierpisz na zaburzenie psychiczne lub jesteś w trudnej sytuacji życiowej (trauma, zaburzenia lękowe, depresja, kryzys małżeński itp.)

TERAPIA SKONCENTROWANA NA OSOBIE  
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• cenisz wartość relacji z terapeutą
• jesteś nastawiony na samorozwój

HIPNOZA
Czym się charakteryzuje?
Dla kogo?

• nerwica, lęki i fobie, depresja, bulimia i anoreksja, problemy natury seksualnej – przedwczesny wytrysk, jak i brak orgazmu u kobiet
• uzależnienia, kontrola bólu
• jeśli jesteś gotowy na pojawienie się nieoczekiwanych efektów (np. silne reakcje emocjonalne)
• chcesz uzyskać szybkie i widoczne efekty

TERAPIA AKCEPTACJI I ZAANGAŻOWANIA (ACT)
Czym się chrakteryzuje?
Dla kogo?

• jeśli cierpisz na: depresję, zaburzenie obsesyjno-kompulsywne, spektrum zaburzeń lękowych, zespołu wypalenie zawodowe, zespół stresu pourazowego (PTSD), zaburzenie odżywiania, uzależnienie, schizofrenię.
• ACT jest skuteczną metodą radzenia sobie z psychologicznymi skutkami wielu chronicznych problemów zdrowotnych o podłożu somatycznym, takich jak epilepsja, cukrzyca, szumy uszne (tinnitus) czy przewlekły ból, a także poprawiła jakość życia i zmniejszyła stres u pacjentów w końcowym stadium choroby nowotworowej.

MINDFULNESS - TERNING UWAŻNOŚCI
Czy się charakteryzuje?
Dla kogo?

• jeśli masz motywację do codziennych ćwiczeń
• jeśli masz problemy ze stresem, zaburzenia lękowe, depresję
• zależy Ci na samorozwoju i polepszeniu jakości życia i zdrowia

TERAPIA POZNAWCZO-ANALITYCZNA (CAT)
Czy się charakteryzuje?
Dla kogo?

•  skuteczna również dla poważnych zaburzeń osobowości (np. borderline, psychoza dyssocjacyjna)
• jeśli lubisz dobrze ustrukturalizowany proces terapeutyczny
• jeśli chciałbyś kompleksowo popracować nad swoim problemem (analiza przeszłości oraz skuteczne sposoby radzenia z teraźniejszością)